Trong số những nguyên nhân gây mù ở trẻ em, đục thủy tinh thể (TTT) bẩm sinh đứng đầu danh sách, làm tăng nguy cơ mất khả năng nhìn rõ từ khi còn rất nhỏ. Tuy nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, đục TTT có thể được kiểm soát và tạo ra cơ hội cho sự phát triển thị lực toàn diện sức khỏe mắt. Hãy cùng khám phá những khía cạnh quan trọng về đục TTT bẩm sinh và tầm quan trọng của việc can thiệp kịp thời trong bài viết này.

Đục TTT bẩm sinh là gì? Nguyên nhân?

Đục TTT bẩm sinh là một tình trạng khi thủy tinh thể – một cấu trúc trong mắt giữ vai trò quan trọng trong quá trình lấy nét hình ảnh – bị đục ngay từ khi trẻ mới sinh ra. Điều đặc biệt là tình trạng này có thể không được phát hiện ngay từ khi sinh, mà được phát hiện bởi chuyên gia nhãn khoa khi bé được đi thăm khám mắt.

Sự so sánh giữa mắt bình thường và mắt đục thuỷ tinh thể

Nguyên nhân chính của đục TTT bẩm sinh hiện vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể đóng vai trò trong việc gây ra tình trạng này bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Một số thay đổi trong gen cũng có thể gây ra đục thủy tinh thể ở trẻ. Tiền sử của gia đình có thể đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là khi có các thành viên trong gia đình trước đó đã mắc bệnh đục TTT bẩm sinh;
• Mẹ mắc bệnh nhiễm trùng khi mang thai: Trong quá trình mang thai, người mẹ mắc một số bệnh nhiễm trùng làm tăng nguy cơ con bị đục thủy tinh thể bẩm sinh.

Triệu chứng ban đầu thường dễ bị bỏ sót bởi vì đục TTT bẩm sinh có thể không gây ra triệu chứng lớn ngay từ đầu và trẻ chưa đủ nhận thức về thị lực của mình. Do đó, nó có thể dễ bỏ sót trong giai đoạn đầu của sự phát triển của trẻ.

Tình trạng đục thủy tinh thể có thể tùy thuộc vào hình thái và mức độ tổn thương phối hợp, việc chẩn đoán cũng cần được xem xét kỹ lưỡng từ chuyên gia nhãn khoa:

• Đồng tử trắng: Một trong những dấu hiệu chẩn đoán là sự xuất hiện của đồng tử trắng, tạo nên một mảng trắng trong đồng tử;
• Lác mắt, rung giật nhãn cầu: Trẻ có thể thể hiện các dạng chuyển động không bình thường của mắt như lác, rung giật nhãn cầu, đồng điệu hoặc không đồng điệu;
• Nheo, chói mắt: Các triệu chứng như nheo, chói mắt cũng có thể xuất hiện, gây khó khăn trong việc thấy rõ;
• Sau chấn thương mắt mờ dần: Trong một số trường hợp, sau chấn thương mắt, đục TTT có thể dần mờ và gây ra sự suy giảm thị lực;
• Tiền sử gia đình và yếu tố ngoại lai: Tiền sử gia đình mắc đục TTT bẩm sinh và người mẹ mắc nhiễm trùng trong quá trình mang thai cũng tăng nguy cơ đục TTT bẩm sinh ở con.

Đục TTT bẩm sinh nguy hiểm như thế nào?

Đục TTT bẩm sinh có thể mang đến nhiều nguy hiểm và ảnh hưởng đáng kể đến khả năng thị giác của trẻ. Trong những tháng đầu sau khi sinh, nếu hình ảnh không đến được võng mạc  thì đường dẫn truyền thị giác từ võng mạc lên não  sẽ không được thiết lập chính xác. Điều này có thể dẫn đến gây mù vĩnh viễn nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Đục TTT bẩm sinh sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống cũng như tâm lý của trẻ trong quá trình phát triển nếu không được điều trị đúng thời điểm.

Chữa đục thủy tinh thể bẩm sinh như thế nào?

Phẫu thuật

Trẻ mắc bệnh đục thủy tinh thể bẩm sinh cần được theo dõi và can thiệp sớm. Việc chữa trị đục thủy tinh thể ở trẻ từ giai đoạn ban đầu là rất quan trọng vì điều trị kịp thời giúp ngăn chặn suy giảm thị lực và hỗ trợ sự phát triển bình thường của mắt. Phương pháp điều trị cho đục thủy tinh thể bẩm sinh tương tự như khi chữa trị đục thủy tinh thể thông thường. Cách tiếp cận điều trị phụ thuộc vào mức độ ảnh hưởng của tình trạng đến thị lực của trẻ.

Hình ảnh phẫu thuật thể thuỷ tinh bẩm sinh

Trong trường hợp đục thủy tinh thể ở mức độ nhẹ, việc phẫu thuật có thể chưa cần thiết. Bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra định kỳ để đảm bảo thị lực của trẻ tiếp tục phát triển đúng hướng.

Nếu tình trạng đục thủy tinh thể không đến mức cần phẫu thuật nhưng vẫn ảnh hưởng đến thị lực một phần, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giãn đồng tử để mở rộng đồng tử, giúp trẻ nhìn xuyên qua phần không bị đục của thủy tinh thể.

Tuy nhiên, đa số các trường hợp trẻ vẫn sẽ phải thực hiện phẫu thuật để loại bỏ đục thủy tinh thể một cách vĩnh viễn. Đồng thời, bác sĩ cũng sẽ thực hiện các can thiệp bổ sung để điều chỉnh thị lực.

Ngoài ra  sự phát triển tâm sinh lý, lứa tuổi, an toàn gây mê, đục 1 hay 2 mắt, bệnh lý đi kèm,… cũng được cân nhắc để bác sĩ đưa ra chỉ định phẫu thuật.

Chỉnh Quang

Kính Gọng: Tùy thuộc vào mức độ đục và yếu tố thẩm mỹ, kính gọng có thể là một lựa chọn. Tuy nhiên, trẻ thường ít chấp nhận và không chịu đeo kính gọng thường xuyên do kính nặng, dày.

Kính tiếp xúc: Mặc dù khác phục được một số nhược điểm của kính gọng như thẩm mỹ, độ nặng,… nhưng kính tiếp xúc có nhược điểm như khó chăm sóc, chi phí cao, dễ mất hoặc rơi, và có nguy cơ nhiễm trùng (viêm giác mạc) cao.

Kính nội nhãn: Phương pháp này phổ biến và có thể được đặt ngay trong quá trình phẫu thuật lần đầu hoặc sau đó. 

Hình ảnh kính nội nhãn được đặt để điều trị đục thuỷ tinh thể

Điều Trị Nhược Thị

Theo dõi định kỳ: Trẻ cần được theo dõi định kỳ, khoảng mỗi 3-6 tháng để đảm bảo sự phát triển của thị giác và xác định liệu pháp tiếp theo.

Che mắt đúng cách: Nhìn bằng mắt kém hơn 4-6h liên tục mỗi ngày. Việc này cần được áp dụng cho các trường hợp trẻ mắc đục thủy tinh thể chỉ ở một bên mắt. Việc đặt một miếng băng che lên mắt khỏe mạnh giúp tăng cường bên mắt yếu hơn. Khi một bên mắt được che phủ, não bộ sẽ gửi tín hiệu đến bên mắt yếu hơn, từ đó hỗ trợ kích thích phát triển thị giác. 

Tóm lại, đục thủy tinh thể bẩm sinh có thể gây mất thị lực vĩnh viễn cho trẻ, ba mẹ nên cho trẻ thăm khám ngay sau sinh hoặc đưa trẻ nhỏ đi khám ngay nếu thấy dấu hiệu bất thường, bác sĩ sẽ khám và cân nhắc các cách chữa đục thủy tinh thể bẩm sinh cho trẻ. vivision kid là trung tâm khám mắt trẻ em đầu tiên của Việt Nam với đội ngũ chuyên gia nhiều năm kinh nghiệm, ba mẹ có thể tin tưởng đưa con đến khám tại đây.