Lác ẩn là sự lệch của hai trục thị giác khỏi tư thế chủ động khi loại bỏ phản xạ hợp thị. Lác ẩn phân loại theo các hướng: lác trong, lác ngoài, lác trên, lác dưới, lác xoáy. Phương pháp điều trị như thế nào?

Nguyên nhân gây lác ẩn 

Lác ẩn trong

Giải phẫu

• Khoảng cách đồng tử lớn: độ lác ngoài nhìn gần lớn hơn đòi hỏi qui tụ nhiều hơn.
• Cơ ngoại nhãn bám bất thường .

Sinh lý

• Do rối loạn chức năng điều tiết, phân kỳ và quy tụ của mắt bao gồm: phân kì quá mức, thiểu năng phân lỳ, qui tụ quá mức, thiểu năng quy tụ.

Triệu chứng của lác ẩn

Mỏi mắt do lác ẩn ngoài

Rối loạn chức năng điều tiết và quy tụ gây ảnh hưởng đến khả năng thực hiện, công việc, việc học tập ở trường của một đứa trẻ. Những công việc nhìn gần nhiều dễ xuất hiện những dấu hiệu và triệu chứng như: 

• Căng thẳng
• Mỏi mắt dẫn đến kém tập trung
• Nhìn hai hình
• Đau đầu
• Khó nhìn rõ từ gần ra xa và ngược lại

Phân loại lác ẩn

Tuỳ thuộc vào triệu chứng mà nó được chia thành hai loại 

• Lác ẩn bù trừ được: Sự bù trừ phụ thuộc vào sức mạnh thần kinh cơ dự trữ để vượt qua sự mất cân bằng cơ.
• Lác ẩn không bù trừ: Trở thành lác hiện, sức kéo bù trừ của thần kinh cơ dự trữ không vượt qua được sự mất cân bằng cơ.

Các yếu tố nguy cơ gây ra lác ẩn

• Căng thẳng tinh thần
• Suy nhược cơ thể
• Tuổi cao
• Công việc nhìn gần cường độ lớn

Các phương pháp chẩn đoán

Có nhiều phương pháp khác nhau để chẩn đoán lác ẩn. Có thể lớn tới 25 độ, và nhỏ tới 5 độ

• Kiểm tra tật khúc xạ chính xác bằng thuốc liệt điều tiết và soi bóng đồng tử.
• Kiểm tra bằng test che mắt( cover and uncover test):  Nên thực hiện cho cả khoảng cách xa và gần. Một mắt của bệnh nhân được che lại trong khi cố định mắt còn lại vào một mục tiêu ở xa.

Sau đó, quan sát sự chuyển động của mắt.

• Kiểm tra bằng test che mắt luân phiên: kiểm tra sự có mặt của lác ẩn. Bệnh nhân định thị cố định vào một điểm, che mắt luân phiên quan sát sự chuyển động của mắt bỏ che.
• Kiểm tra độ lác (Prism cover test): Dung thước lăng kính để kiểm tra độ lác chính xác.
• Kiểm tra chức năng của hệ thống phân tụ.
• Kiểm tra chức năng của hệ điều tiết.

Các phương pháp điều trị lác ẩn

Phẫu thuật lác mắt

Nếu bệnh nhân bị lác ẩn không xuất hiện các triệu chứng khó chịu sẽ không cần can thiệp điều trị

Nếu có kèm theo các triệu chứng cần phải điều trị nhằm giảm nhẹ hoặc tập luyện để cải thiện sức khoẻ mắt

• Chỉnh kính

Chỉnh kính tối ưu cho bệnh nhân mắc tật khúc xạ: kính đơn tròng hoặc kính hai tròng.

Lăng kính có hai loại: lăng kính làm giảm triệu chứng và lăng kính tập luyện.

• Tập các bài tập mắt để cải thiện hệ thống phân tụ và điều tiết: dây Brock, Hart Chart, Aperture Rule,…
• Phẫu thuật: đối với các trường hợp lác bù trừ được không có chỉ định phẫu thuật

Như vậy, kiểm tra mắt định kỳ và sàng lọc mắt cho trẻ trước tuổi đi học rất quan trọng. Sàng lọc sớm có thể đưa ra các biện pháp điều trị phù hợp để trẻ có thị giác hai mắt toàn vẹn.