Nhược thị hay mắt lười là tình trạng suy giảm thị lực ở một hoặc hai mắt phổ biến ở trẻ nhỏ. Vậy có những dấu hiệu nào nhận biết con có nguy cơ bị nhược thị? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn biết thêm về điều đó. 

Nhược thị là gì? 

Bệnh nhược thị hay còn gọi là mắt lười là một dạng thường gặp nhất ở trẻ, bệnh gây giảm thị lực ở một mắt hoặc cả hai mắt. Ước tính tỷ lệ khoảng từ 2% đến 6% ở các nước phát triển.

Người ta thống kê cứ khoảng 100 trẻ thì có 3 trẻ mắc nhược thị. Tỷ lệ mắc nhược thị ở nông thôn cao hơn thành phố và tăng gấp 4 lần ở những trẻ đẻ non.  

Nhược thị là một bất thường phát triển do biến đổi sinh lí ở vỏ não thị giác dẫn đến tổn hại thị giác. Những trải nghiệm thị giác bình thường giúp đường dẫn truyền thị giác từ mắt đến não của trẻ dần hình thành và phát triển toàn diện.

Sự cản trở quá trình phát triển thị giác hai mắt hoặc sự tương tác bất thường giữa hai mắt làm gián đoạn quá trình hoàn thiện đường dẫn truyền thị giác dẫn đến nhược thị. 

Nhược thị có thể 1 mắt hoặc 2 mắt nhưng thường xảy ra tại một mắt. Do con có một mắt nhìn rõ nên khó phát hiện ra mắt đang bị nhìn kém hơn. Khi thị lực giảm trầm trọng, bố mẹ cho con đến các bác sĩ khám mới phát hiện ra, lúc đó có thể đã bỏ lỡ thời điểm vàng để điều trị. 

Theo các bác sĩ tốt nhất là dưới 7-8 tuổi cần được khám và điều trị nhược thị vì thời điểm này đường dẫn truyền thị giác vẫn đang được hoàn thiện.

Nguyên nhân gây nhược thị

Tất cả các nguyên nhân khiến tín hiệu thị giác tới vỏ não của 2 mắt không như nhau đều có thể gây ra nhược thị, có thể chia làm 3 nhóm nguyên nhân chính sau:

Lác/lé 

• Mắt lác là tình trạng khi con nhìn một vật nhưng một mắt nhìn thẳng, mắt còn lại nhìn hướng khác.
• Khi một mắt bị lác, não trẻ nhận tín hiệu từ bên mắt có hình ảnh rõ nét hơn, còn vỏ não nhận tín hiệu từ mắt lác bị ức chế, lâu dần gây ra nhược thị.

Lác trong ở trẻ

Tật khúc xạ 

Tật khúc xạ  ở trẻ bao gồm viễn thị, loạn thị, cận thị. Tật khúc xạ có thể gây nhược thị do giảm chất lượng tín hiệu thần kinh từ một hoặc cả hai mắt đến vỏ não.

Bất đồng khúc xạ là một yếu tố gây nhược thị rất mạnh bởi sự cạnh tranh sẽ quyết định tín hiệu nào của các tế bào vỏ não sẽ giữ lại và tín hiệu nào sẽ bỏ qua. Mắt nhìn rõ sẽ điều khiển vỏ não nhiều hơn so với mắt nhìn mờ.

Trẻ có thể có tật khúc xạ ở hai mắt không đều nhau, ở mắt có tật khúc xạ nặng hơn sẽ nhìn kém hơn hoặc không nhìn thấy, từ đó dẫn đến thị lực phát triển không bình thường.

Trẻ thường sẽ không thể tự phát hiện ra mắt nhìn mờ hơn ở bên nào vì hai mắt trẻ nhìn vẫn bình thường. Chỉ khi thị lực giảm quá nặng trẻ mới có biểu hiện nhìn nheo, đứng gần sát vào vật cần nhìn, khi đó bố mẹ mới phát hiện ra.

Trẻ hay dụi mắt

Cơ chế tạo ảnh của mắt chính thị và mắt có tật khúc xạ

Các bệnh về mắt 

  Một số bệnh về mắt khiến đường đi của ánh sáng tới võng mạc bị cản trở như: sẹo đục giác mạc, đục thể thủy tinh bẩm sinh, sụp mi, khiến cho mắt không thể tiếp nhận tốt hình ảnh để truyền tới não xử lý

Dấu hiệu của nhược thị

• Lác/Lé mắt
• Nhìn mờ
• Nghiêng đầu
• Dấu hiệu ánh đồng tử trắng

Hình ảnh ánh đồng tử trắng

Làm thế nào để chẩn đoán và điều trị nhược thị?

Chẩn đoán nhược thị:

      Để phát hiện và chẩn đoán nhược thị , gia đình nên cho trẻ kiểm tra định kỳ, hoặc nếu có yếu tố gia đình, hay khi thấy trẻ có triệu chứng bất thường như đã liệt kê thì cần đưa đi trẻ khám kiểm tra ngay

Nguyên tắc chung điều trị nhược thị:

• Điều trị càng sớm càng tốt
• Điều trị theo nguyên nhân: 
  • Do lác/lé: Cần điều trị nhược thị trước khi phẫu thuật lác
  • Do tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị): Cần được chỉnh kính để tạo hình ảnh rõ nét trên võng mạc
  • Do các bệnh về mắt: điều trị theo nguyên nhân bệnh (như mổ đục thủy tinh thể, phẫu thuật sụp mi, …)
• Kích thích thị giác ở mắt nhược thị trong khi bịt mắt tốt hoặc gia phạt bằng thuốc
  
  

  Điều trị theo nguyên nhân gây ra nhược thị

Lời khuyên:

Khám mắt định kỳ rất quan trọng trong việc phát hiện nhược thị. Nếu trẻ được phát hiện sớm thì khả năng hồi phục thị lực rất tốt nếu bố mẹ tuân thủ phác đồ điều trị . Nhược thị được chẩn đoán ở giai đoạn muộn và nặng hơn có thể khó phục hồi và cần phải kiên trì nhiều hơn để đạt được hiệu quả.

Đặt lịch khám với vivision kid ngay hôm nay để các bác sĩ thăm khám và điều trị để bảo vệ thị lực cho trẻ nhé.