Khi phát hiện ra trẻ mắc cận thị, đó là một thách thức không chỉ đối với sức khỏe mắt của chính đứa trẻ mà còn là một trải nghiệm tâm lý cho cả gia đình. Mắc cận thị có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập, tương tác xã hội và chất lượng cuộc sống nói chung của trẻ.

Bài viết này sẽ đưa ra những điều bố mẹ có cần làm giúp con vượt qua thách thức của cận thị, đồng hành cùng con trong quá trình kiểm soát tiến triển cận thị.

Tỉ lệ gia tăng mắc cận thị hiện tại và tương lai

Cận thị là một tình trạng khi mắt không có khả năng nhìn rõ ở khoảng cách xa. Điều này có thể xảy ra khi chiều dài trục nhãn cầu ngắn hơn so với bình thường. Số lượng trẻ em mắc cận thị cũng ngày càng gia tăng hiện nay.

Tỷ lệ gia tăng mắc cận thị trên toàn cầu đã tăng lên đáng kể trong những năm gần đây. Ở Việt Nam, theo báo cáo từ Bệnh viện Mắt Trung ương cho biết rằng tỷ lệ mắc tật cận thị trung bình trên toàn quốc chiếm khoảng 30%, và đặc biệt trong các đô thị lớn, tỷ lệ này cao hơn so với các khu vực nông thôn.

Theo thống kê của Bộ Y tế, trong tổng số 36 triệu người mắc cận thị trong nước, có khoảng 3 triệu trường hợp trẻ em thuộc độ tuổi từ 6 đến 15; tỷ lệ mắc cận thị ở các thành phố lớn lên tới hơn 40%, trong khi ở các khu vực ven và nông thôn, tỷ lệ dao động khoảng 10% – 15%.

Các yếu tố như thời gian sử dụng thiết bị điện tử, thay đổi lối sống và môi trường làm việc đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường vấn đề này.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng thiết bị di động, máy tính, và thời gian tiếp xúc với màn hình là một trong những yếu tố chính góp phần vào gia tăng tỷ lệ mắc cận thị, đặc biệt là ở nhóm trẻ tuổi. Bên cạnh đó, thói quen đọc và làm việc trong môi trường ánh sáng yếu cũng có thể tăng nguy cơ phát triển cận thị.

Tương lai, với sự gia tăng của công nghệ và thay đổi trong lối sống, có thể dự kiến rằng vấn đề cận thị sẽ tiếp tục tăng lên. Theo WHO và Viện Thị giác Brien Holden vào năm 2016 với nhóm quốc gia có tỷ lệ cận thị cao nhất trên toàn thế giới là Đông Á và Đông Nam Á cho thấy 50% dân số thế giới sẽ là người mắc cận thị vào năm 2050 và gần 1 tỷ người sẽ là cận thị nặng.

Việc giáo dục và thực hiện biện pháp ngăn chặn sớm, chú trọng đến việc bảo vệ, chăm sóc mắt và thói quen làm việc có thể giúp kiểm soát tình trạng này trong tương lai.

Trẻ em mắc cận thị

Trẻ cần được thăm khám đúng độ cận

Mắt của trẻ có khả năng điều tiết mạnh mẽ để thích ứng với các khoảng cách và độ sáng khác nhau. Máy chụp khúc xạ tự động có thể đo được một phần của tình trạng tật khúc xạ nhưng không thể khẳng định được độ cận của trẻ. Cần phải khám mắt toàn diện mới đưa ra được độ cận chính xác cho trẻ.

Lần đầu tiên trẻ thăm khám bác sĩ mắt là rất quan trọng, trẻ cần được khám kỹ lưỡng và chuẩn xác. Đôi mắt không chỉ là “cửa sổ tâm hồn” mà còn là phương tiện quan trọng giúp trẻ học hỏi và khám phá thế giới xung quanh.

Để đảm bảo sức khỏe mắt cho bé, phụ huynh cần đưa bé đi kiểm tra mắt ngay từ khi mới sinh, sau đó lặp lại vào lúc 6 tháng tuổi, 3 – 4 tuổi, 5 tuổi và sau đó mỗi năm.

Trong trường hợp gia đình có tiền sử mắc bệnh mắc cận thị cao hoặc bé có các yếu tố nguy cơ cao như sinh non, chậm phát triển, tổn thương mắt trước đó, hoặc sử dụng một số loại thuốc nhất định, việc kiểm tra mắt cần được thực hiện thường xuyên hơn.

Quy trình khám mắt ở trẻ bao gồm:

• Hỏi về tiền sử bệnh mắt của bé và gia đình.
• Kiểm tra thị lực
• Đo tật khúc xạ
• Đo nhãn áp
• Tra liệt điều tiết để đo độ khúc xạ chính xác
• Kiểm tra khả năng mắt nhìn ra các hướng
• Kiểm tra phần trước của mắt
• Kiểm tra đáy mắt đằng sau
• Tư vấn điều trị và lên lịch hẹn tái khám.

Khám mắt cho bé tại vivision kid

Trẻ cần được kiểm soát tiến triển cận thị

Ngăn chặn sự tiến triển thành cận thị nặng ở trẻ là một mục tiêu quan trọng để bảo vệ sức khỏe mắt của bé. Dưới đây là một số biện pháp mà phụ huynh có thể thực hiện để ngăn chặn hoặc giảm thiểu sự tiến triển cận thị:

• Kiểm tra mắt định kỳ: Hãy duy trì lịch trình kiểm tra mắt định kỳ cho trẻ theo hướng dẫn của bác sĩ mắt. Điều này giúp phát hiện sớm bất kỳ vấn đề liên quan đến mắt và đưa ra các biện pháp điều trị cần thiết
• Đeo kính đúng cách: Nếu trẻ được chẩn đoán mắc cận thị, việc đeo kính đúng cách là quan trọng để cung cấp sự hỗ trợ cho tầm nhìn và ngăn chặn tiến triển cận thị
• Hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Giảm thời gian sử dụng điện tử giúp giảm mệt mỏi cho mắt, ngăn chặn sự tiến triển của cận thị

Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử

• Khuyến khích hoạt động ngoài trời: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời giúp mắt nhìn xa nhiều và hỗ trợ phát triển thị lực một cách tự nhiên
• Chế độ dinh dưỡng cân đối: Bảo đảm rằng trẻ có một chế độ dinh dưỡng cân đối và đầy đủ dưỡng chất cần thiết để hỗ trợ sức khỏe mắt.

Ngoài ra việc kiểm soát tiến triển cận thị cũng giúp ngăn chặn các biến chứng do mắc cận thị như: Đục thủy tinh thể, bong võng mạc, thoái hóa hoàng điểm, thoái hóa võng mạc,…

Đâu là phương pháp kiểm soát cận thị hiệu quả nhất?

Các phương pháp kiểm soát cận thị có thể phụ thuộc vào mức độ và loại mắc cận thị, cũng như sự thoải mái và sự chấp nhận của người sử dụng. Các phương pháp đó là:

• Kính gọng kiểm soát cận thị: Kính gọng được thiết kế để giảm hoạt động điều tiết ở mắt. Các loại kính này có thể được chọn lựa để giúp kiểm soát sự tiến triển của cận thị. Phương pháp này cũng dễ thực hiện và không có tác dụng phụ nhưng hiệu quả thấp hơn so với các phương pháp khác
• Thuốc atropin: Thuốc atropin thường được sử dụng ở nồng độ thấp làm giãn đồng tử và loại bỏ điều tiết giúp kiểm soát tiến triển của mắc cận thị
• Kính áp tròng mềm: Kính áp tròng mềm được thiết kế để điều chỉnh tầm nhìn và kiểm soát cận thị. Chúng có thể được sử dụng trong thời gian ngắn hoặc theo lời khuyên của bác sĩ mắt
• Kính Ortho-K (Orthokeratology): Ortho-K là một phương pháp đặc biệt, trong đó người sử dụng đeo kính áp tròng khi đi ngủ. Kính áp tròng này thay đổi hình dạng của giác mạc, giúp kiểm soát cận thị vào ban đêm. Mọi thay đổi là tạm thời, và người dùng có thể thấy rõ vào ngày hôm sau.

Lợi ích của kính Ortho-K bao gồm:

• Khôi phục thị lực: Kính Ortho-K giúp điều chỉnh độ cận, viễn, và loạn thị từ nhẹ đến nặng, giúp thị lực phục hồi vào ban ngày mà không cần đeo kính

• Không cần phẫu thuật:  Đây là một phương pháp không xâm lấn, an toàn và không đòi hỏi phẫu thuật, giúp người sử dụng tránh được quá trình can thiệp phẫu thuật
• Kiểm soát sự tiến triển cận thị: Các nghiên cứu đã chứng minh rằng Ortho-K có hiệu quả trong việc giảm tiến triển mắc cận thị ở trẻ nhỏ
• Thoải mái và tiện lợi: Người dùng không cần đeo kính trong ngày, tạo điều kiện thoải mái khi tham gia các hoạt động thể thao và giảm lo lắng về việc kính có thể rơi hoặc vỡ.